Historia Cypru

Od połowy I w. p.n.e. stanowił część cesarstwa rzymskiego, od końca IV w. n.e. - bizantyńskiego. Od VII do połowy X w. był obiektem walk bizantyjsko-arabskich. W roku 1191 krzyżowcy podbili wyspę i utworzyli Królestwo Cypryjskie, którym w latach 1192-1297 władała dynastia Lusignanów, następnie dynastia Antiochów-Lusignanów. Krzyżowcy wprowadzili rządy feudalne i zwalczali Kościół wschodni, do którego należeli mieszkańcy wyspy. W XIII i XIV w. Cypr był ważnym punktem oporu i wsparcia chrześcijańskich księstw Syrii w walce z Mamelukami egipskimi. W XIV w. wzrosło jego znaczenie w handlu lewantyńskim, co wywołało rywalizację między Genuą i Wenecją, która w roku 1489 zajęła Cypr. Turcy opanowali wyspę około 1570 roku, znieśli feudalny system zależności, zezwalając ludności na swobodę praktyk religijnych, co sprawiło, że w następnych wiekach biskupi prawosławni osiągnęli ogromne wpływy. Coraz wyższe podatki nakładane na mieszkańców Cypru były przyczyną powtarzających się buntów. W roku 1821, gdy wybuchło powstanie greckie (1821-1829), Turcy oskarżyli duchowieństwo prawosławne o sprzyjanie powstańcom, urządzili masakrę chrześcijan w Nikozji, skonfiskowali dobra kościelne i doprowadzili do upadku biskupstw. W roku 1878 mocarstwa europejskie zmusiły sułtana do oddania Cypru pod kontrolę brytyjską. W roku 1914 Wielka Brytania anektowała wyspę, a traktat lozański z roku 1923 przyznał Cypr formalnie Wielkiej Brytanii, która w roku 1925 uznała ją za swoją kolonię. W latach trzydziestych XX w. na Cyprze wybuchły zamieszki antybrytyjskie, żądano samorządu, jednak większą popularność zdobywała idea zjednoczenia (Enosis) z Grecją. W roku 1950 arcybiskup Makarios III został głową cypryjskiego Kościoła prawosławnego i stanął na czele ruchu na rzecz Enosis. W roku 1955 powstała Cypryjska Organizacja Wyzwolenia Narodowego (EOKA), której celem była walka zbrojna o wyzwolenie Cypru spod rządów brytyjskich i przyłączenie do Grecji. Stosowała metody terrorystyczne, atakowała obiekty administracji brytyjskiej, czego rezultatem było wprowadzenie stanu wyjątkowego. Jednocześnie zaostrzył się konflikt między grecką i turecką ludnością wyspy, a uczestniczyły w nim aktywnie Grecja i Turcja. Po serii długotrwałych rozmów grecko-turecko-brytyjskich (1960) Cypr uzyskał niepodległość. Grecja, Turcja i Wielka Brytania zostały gwarantami niepodległości Republiki Cypryjskiej (m.in. z prawem utrzymywania na wyspie kontyngentów wojskowych). Prezydentem Republiki Cypryjskiej został arcybiskup Makarios III, wiceprezydentem - przedstawiciel ludności tureckiej, F. Küçük. Utrzymano także bazy brytyjskie. Od roku 1960 Cypr jest członkiem ONZ, od roku 1961 - brytyjskiej Wspólnoty Narodów. Konstytucja z roku 1960 określała zasady współżycia mieszkańców obu narodowości, jednak w roku 1963 doszło do otwartych walk między nimi - w roku 1964 ONZ wysłała na Cypr swoje wojsko. Negocjacje między przedstawicielami obu grup narodowościowych trwały latami i nie przyniosły widocznych skutków. W roku 1971 powrót na wyspę generała J. Griwasa, przywódcy EOKA, wzmógł polityczny nacisk rządu greckiego na przyłączenie Cypru do Grecji w ramach Enosis. W roku 1974 doszło na Cyprze do zamachu stanu dokonanego z poduszczenia greckiego rządu "czarnych pułkowników", rząd turecki odpowiedział desantem wojsk tureckich, który zajął północną część Cypru. Interwencja ONZ i negocjacje nie przyniosły rezultatu. W roku 1975 zostało proklamowane Federalne Państwo Tureckiej Republiki Cypryjskiej w części Cypru okupowanej przez wojsko tureckie. Od roku 1977 (po śmierci Makariosa III) prezydentem Cypru został S. Kiprianu, przywódca Partii Demokratycznej. W latach osiemdziesiątych wojska ONZ nadzorowały wymianę uchodźców, liczne konferencje i negocjacje nie przyniosły rozwiązania problemu. W roku 1983 ONZ wezwała Turcję do wycofania swoich wojsk z Cypru, strona turecka odpowiedziała utworzeniem z Federalnego Państwa Tureckiej Republiki Cypryjskiej - Republiki Tureckiej Cypru Północnego z prezydentem R. Denktaşem i rządem tymczasowym. Proklamowanie separatystycznego państwa Turków cypryjskich zostało potępione przez Radę Bezpieczeństwa ONZ. Państwo to zostało uznane jedynie przez Turcję. Pomimo prób mediacji ONZ problem cypryjski nadal znajduje się w impasie, a podział wyspy utrwala się. W roku 1984 Turcy cypryjscy podjęli decyzję zastąpienia funta tureckiego własną walutą oraz wydawania miejscowych paszportów. Sprowadzanie osadników z Turcji powoduje zmiany w proporcjach demograficznych między grecką a turecką ludnością Cypru.

Sławni Ludzie Związani z Cyprem

Sztuka

Cypr obfituje w najróżnorodniejsze zabytki, nic dziwnego, w przeciągu wieków wyspa ta, rozmieszczona na skrzyżowaniu morskich drogich między Azją, Afryką i Europą, była w samym centrum historycznych wydarzeń. Duża część cypryjskich zabytków pochodzi z czasów chrześcijańskich (pierwsi chrześcijanie pojawili się na Cyprze już w połowie I wieku n.e.). Jednakże, zabytki pochodzące z epok wcześniejszych także można spotkać na wyspie Cypr.

Kourion

Świątynia Apolla

Petra Tou Romiou

Zamek Kolossi

Monastyr Kykkos

Monastyr Stavrovouni